Aziyade

Açıklama

Aziyade

Aziyade, edebiyat dünyasında Pierre Loti adıyla tanınan Fransız deniz subayı Julien Viaud’nun 1879 yılında yayımlanmış ilk yapıtı. Bir İngiliz savaş gemisiyle 1876’da Selanik limanına gelen roman kahramanı aracılığıyla yazar, kendi yaşam öyküsü ile kurmaca arasında köprüler kurarak Osmanlı dünyasına kendini adayışını betimliyor. Gizli gizli buluştuğu Çerkez güzeli Aziyade’yle olan aşkı, Loti’yi Doğu kültürüne giderek daha fazla çeken bir kuvvete dönüşüyor. 1876-77 yıllarında, Doğu Sorunu, Tersane Konferansı, anayasa devrimi, Osmanlı-Rus Savaşı’nı kapsayan yoğun siyasal atmosferin içinde, sıradan insanıyla, elitiyle, Müslüman, Musevi, Hıristiyan kültürüyle, kozmopolit Osmanlı toplumunun canlı bir portresini sunan ender yapıtlardan Aziyade.

PIERRE LOTI (1850-1923): Deniz subayı, edebiyatçı ve gezgin Louis Marie-Julien Viaud ya da bilinen adıyla Pierre Loti, Fransa Rochefort’da doğdu. On yedi yaşında girdiği deniz harp okulu, ona Batı dışı dünyanın kapılarını açan bir anahtar oldu. Özellikle Osmanlı ve İstanbul’a gelişleri, Doğu kültürü olarak gördüğü dünyaya giderek daha çok kapılmasın yol açtı. Günlüğüne aldığı notlardan da yararlanarak giderek mensubu olduğu bu dünyayı egzotik bir tarzda kurmacalarına yansıttı. Şarkiyatçı söylemin tipik örneklerini sunan yazar, on dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinden itibaren şiddetlenen Osmanlı-Batı siyasal gerginliğinde, Osmanlı’yı ve Türkleri istikrarla savunan bir tutum aldı. Edebiyat dünyasında Türkiye ve İstanbul’la özdeşleşen bir isim olan Loti, Marcel
Proust gibi romancıları da etkileyen bir estetik çizgi sergiledi. 1879’dan 1929’a dek Le Mariage de Loti (Loti’nin Evliliği, 1880), Fantôme d’Orient (Doğu’nun Hayaleti, 1892) Vers Ispahan (Isfahan’a Doğru, 1904), Turquie Agonisante (Can Çekişen Türkiye, 1913) gibi kurmacadan, geziye, gazetecilikten güncel siyasete kırk kadar kitabı yayımlandı.