Hafız Hakkı Paşa’nın Sarıkamış Günlüğü

Açıklama

Sarıkamış Muharebeleri’nin Enver Paşa’dan sonra gelen ikinci ismi olan ve kendisi de Sarıkamış bozgununun hemen ardından can veren 3. Ordu Kumandanı Hafız Hakkı Paşa’nın Birinci Dünya Savaşı’na girişimiz ile Şark Cephesi’nde uğradığımız büyük mağlubiyeti anlattığı, askeri tarihimiz bakımından son derece önem taşıyan ama tam bir asır boyunca saklı kalan günlüğünün tam metni ve tıpkıbasımı.

İçindekiler

Yayınlayanın önsözü

Günlük

Belgeler

Dizin

Albüm

Tıpkıbasım

Sarıkamış Muharebeleri’nin Enver Paşa’dan sonra gelen ikinci ismi olan Hafız Hakkı Paşa’nın Osmanlı İmparatorluğu’nun Dünya Savaşı’na girişi ile Sarıkamış bozgununu yazdığı günlüklerinin yayını, tarihin garip bir tecellisi ile, bozgunun tam 100. yıldönümüne tesadüf ediyor.

Bu önsözde Sarıkamış Muharebeleri’ni anlatacak yahut bir değerlendirmeye girişecek değilim; zira Sarıkamış, üzerinde bir asır sonra bile çeşitli yorumların yapıldığı, hâlâ neticeye bağlanamamış ve hattâ şehid sayısı üzerinde bile taraflı tartışmaların yaşandığı bir muamma gibidir.

Dolayısı ile bu önsözün Hafız Hakkı Paşa’nın mevcudiyeti bilinen ama muhteviyatı şimdiye kadar yayınlanmayan günlüklerinin genel bir tanıtımı ile günlükteki bazı bilgilere peşinen dikkat çekerek okuyucunun yapacağı değerlendirmeye bir kolaylık sağlanması maksadı ile kaleme alınmış olduğunu ifade etmem gerekiyor.

Sarıkamış faciası Türk kamuoyu için uzun seneler tam bir sır olarak kalmış, halk facianın değil ayrıntılarından, yaşanıp yaşanmadığından bile seneler boyunca haberdar olamamıştır ve bu bihaberliğin sebebi, basına bozgunun hemen ardından uygulanan sansürdür..

Murat Bardakçı